Dosyalar
Hz. Peygamber ve Çocuk
 

II. Oturum: Hadis Usûlü

2 Mart 2010 Salı Hadis / Online Hadis Platformu


Bir ilim dalının en önemli branşlarından birinin "usûl" yani yöntem olduğu bilinen bir husustur. Bir ilim dalında doğru sonuçlara ulaşılabilmesi için sahih bir usûle ihtiyaç olduğu da malumdur. Söz konusu ilmi derinlemesine anlamak isteyen şahısların da öncelikle o ilmin usûlünü bilmeleri gerekmektedir. İslami ilimlerin usûlü, çağlar boyunca alanında otorite olan bir çok alimin katkısıyla büyük emekler sonucu oluşmuştur.

Hadis ilmi de Yemen'den Orta Asya'ya; Hindistan'dan İspanya'ya uzanan bir çoğrafyada on dört asırdır devam eden köklü bir ilim dalıdır. Bu ilim dalında, adları hemen herkes tarafından bilinen, Ahmed b. Hanbel, Buharî, Müslim gibi alimlerin yanı sıra isimleri daha az bilinen binlerce alim eser vermiş, fikir belirtmişlerdir.

Yukarıda adı geçen alimlerin hadis kitaplarını telif ederken bir usûl gözettiklerinde şüphe yoktur. Ancak, onlar bu usûllerini nispeten az miktarda ifade etmiş veya yazıya aktarmışlardır. Elimizdeki hadis usûlü genel olarak daha sonraki alimlerin, öncekilerin rivayetlerini ya da eserleri inceleyerek ortak noktaları titizlikle tespit etmesinden meydana gelmiştir.

Hadis usûlü, hadislerin isnad ve metinlerini incelemekte; nispet edildiği şahsa (Hz. Peygamber, sahabe veya tâbiîn) aidiyetinin doğru olup olmadığının tespitte kullanılacak yöntemi konu edinmektedir. Hadis usûlü, hadisleri Hz. Peygamber'e ulaştıran zincir konumundaki isnada büyük önem vermiş ve isnadı çeşitli yönleriyle araştırmıştır. Muhaddisler kendileriyle, Hz. Peygamber arasındaki zincirin/isnadın sağlam olmasını sağlıklı bir metin/hadis elde etmenin de ön şartı olarak görmüşlerdir. Bu yüzden usûl okuyanlar, isnadları farklı açılardan inceleme imkanı bulacaklardır. Bununla birlikte hadis usûlü, metni tetkik etmeyi de amaçlamıştır. Onlar, Hz. Peygamber'e ait olan metinle olmayanın arasını ayırt edebilmek için çeşitli kavramlar geliştirmiş ve metinleri de incelemeye tabii tutmuşlardır.

Hadis Usûlü oturumuna katılanlar, dönemin sonunda hadis usûlü ile ilgili ana fikirleri elde etmiş olacaklardır. Gerek günlük hayatımızda gerekse farklı branşlardaki çeşitli okumalarımızda sık sık karşılaştığımız sahih, hasen veya zayıf hadis kavramları veya isnadın muttasıl-munkatı olması, mütevatir-haberi vahid gibi özelde hadis genelde hemen hemen bütün İslami ilimleri kapsayan konuları öğrenecekler, konuyla ilgili tartışmalardan haberdar olacaklardır. Bu oturumdan geçen katılımcılar temel hadis kaynaklarını daha bilinçli bir şekilde okuyabilecek orada geçen kavramları daha kolay anlayabileceklerdir. Ayrıca günümüzde hadis hakkında yapılan tartışmaları daha iyi değerlendirebilecek ilmî bir temele sahip olacaklardır.

OHP II. Oturumu İlahiyat Fakültesi mezunu olan veya I. Oturumu bitiren katılımcılara yöneliktir.