Dosyalar
Hz. Peygamber ve Çocuk
 

Kandiller Ne Zaman Kutlanmaya Başlanmıştır?


 
ImageMüslümanlarca mübarek sayılıp kutlanan özel geceler Mevlid, Regaib, Mîrac, Berat ve Kadir geceleridir.Osmanlı padişahı II. Selim döneminde (1566-1574) camiler aydınlatılıp minarelerde kandiller yakılarak kutlandığı için bu gecelere "kandil geceleri" denilmiştir. Bu gecelerin kutlanma tarihleri Kamerî Takvime göre şu şekilde belirlenmiştir: Mevlid Kandili Rebîülevvel ayının on ikinci, Regaib Receb ayının ilk Cuma gecesi, Mîrac, aynı ayın yirmi yedinci gecesi, Berat Şaban ayının on beşinci gecesi, Kadir ise Ramazan ayının yirmi yedinci gecesi. Zikredilen rakamlar daima geceden sonra gelen güne aittir.

Bir kısmı zayıf veya mevzû (uydurma) olmakla beraber Receb ayının faziletine dair nakledilen rivayetlerden Rasûl-i Ekrem'in bu aya ayrı bir değer verdiği anlaşılmaktadır. Zamanla müslümanlar üç ayların ilk Cuma gecesine rağbet gösterip ihya etmeye başlamışlardır.

Recep ayında kutlanan diğer bir gece de Mîrac gecesidir. Abdullah b. Mesud'un rivayetine göre bu gece beş vakit namaz farz kılınmış, Hz. Peygambere Allah'a şirk koşmadıkları sürece ümmetinin günahlarının bağışlanacağı müjdesi verilmiştir (Müslim, İman 279).

Berat gecesi, adını Allah'ın günahkârları affetmesinden alır. Rasûl-i Ekrem'in bu gecede ibadetle meşgul olmayı ve gündüzünde oruç tutmayı teşvik ettiği nakledilir.

Müslümanlarca kutlanan mübarek gecelerin en önemlisi Kadir gecesidir. Aynı adı taşıyan sûrede  (97/23) Kur'an'ın inmeye başladığı  bu gecenin bin aydan daha hayırlı olduğu bildirilmektedir. Kadir gecesinin zamanıyla ilgili farklı rivayetler varsa da Ramazan ayının yirmi yedinci gecesi olduğu görüşü ağırlık kazanmaktadır.

Müslüman toplumlar tarafından farklı şekillerde algılanan beş kandil gecesinden Regaib ve Berat'ın kutsallığı kesin olmadığı gibi bu gecelerde ifa edilecek ibadetler hakkında kaynaklarda sahih bilgilere rastlanmamıştır. Hz. Peygamberin doğumu şüphesiz önemli bir olaydır. Mîrac da hem naslarla hem de tarihî kayıtlarla sabittir. Ancak bu olaylarla bağlantılı olarak kaynaklarda gerek Rasûlullah gerekse ashab döneminde kutlama niteliğinde bir etkinliğe rastlanmamıştır. Kadir gecesinin faziletini anlatan ve aynı adla anılan sûrede Kur'an'ın inişine, dolayısıyla İslam'ın doğuşuna vurgu yapılmaktadır. Bu açıdan sözü edilen beş kandil içinde en çok önem verilmesi gereken gece Kadir gecesidir.

Müslümanların Cuma ve bayramlar dışında bazı gün ve gecelerde dinî-tarihî olayları hatırlayarak heyecanlarını tazelemeleri ve bu münasebetle bazı etkinliklerde bulunmaları tabiidir. Ancak doğruluğu sabit olmayan veya uydurulan rivayetlere dayanan bazı ibadet şekillerini ifa tasvip edilemez. Dinî hayat süreklilik ve kararlılık isteyen zihnî ve kalbî bir yatkınlıktır. Yılın birkaç gün veya gecesinde dinî hayatı yaşayıp belli davranışları tekrarlamak dindar olmanın dünyevî ve uhrevî sonuçlarını doğurmaz. Bu açıdan bakıldığında kandiller münasebetiyle gösterilen faaliyetler doğrudan İslam'ın bir emir veya tavsiyesi değil, çeşitli müslüman toplumların gelenekleri konumundadır.