Dosyalar
Hz. Peygamber ve Çocuk
 

Toplumsal Dönüşümde Sünnet

16 Haziran 2010 Çarşamba Sonpeygamber.info / Kitaplık


 

İslamiyet’in öngördüğü toplumun temel dinamiklerinin neler olduğu Kur’an-ı Kerim’de ana hatlarıyla belirtilmekle birlikte bu yapının izdüşümleri, Hz. Peygamber’in sünnetinde somutlaşmış bulunmaktadır. Hz. Peygamber’in hayatı, her konuda olduğu gibi İslami bir toplum yapısının oluşturulması noktasında da Müslümanlar için bir kılavuzluk vasfını barındırmaktadır. İşte Yrd. Doç. Dr. Hayati Yılmaz’ın Toplumsal Dönüşümde Sünnet adlı eseri de bu somut yapının genel çerçevesini sunma noktasında önem taşıyan bir çalışma hüviyetindedir.

Hayati Yılmaz, kitabında, öncelikle toplum ile dinin ve bu ikisi arasındaki ilişkilerin, sosyolojik açıdan nasıl ele alındığına dair genel bir çerçeve çizmektedir. Bu noktada sosyal grupları oluşturan temel dinamiklerden olan milliyet, kültür, dil ve din birliğine dair genel bir değerlendirme yapan yazar, daha sonra bir  toplumu meydana getiren arka plan üzerinde görüş bildirmektedir. Bu çerçevede dinin, hem toplumu oluşturan bir unsur hem de ahlak ve hukukla birlikte toplumsal düzeni sağlayan bağlayıcı bir kurallar manzumesi olduğunun altı çizilmektedir.

Kitapta dinin, hem toplumu oluşturan bir unsur hem de ahlak ve hukukla birlikte toplumsal düzeni sağlayan bağlayıcı bir kurallar manzumesi olduğunun altı çizilmektedir.

Kitabın ikinci bölümünde ise İslamiyet’in toplum ve din anlayışı hakkında değerlendirmeler yapılmaktadır. Bu noktada yazar, İslamiyet’in toplum anlayışının ve ümmet kavramının altyapısını oluşturan unsurlar üzerine odaklanmaktadır. Daha sonra ilk İslam toplumunun taşıdığı özellikleri genel olarak sıralayan Hayati Yılmaz, böylesi bir toplumun oluşmasındaki iki temel referans olan Kur’ân ve sünnetin öngördüğü toplum modelini ortaya koymaya çalışmaktadır. Buradaki temel argüman olarak sünnetin, İslami bir toplum yapısının oluşturulmasındaki etkin rolüne atıflar yoğunluk kazanmaktadır. Yazar, İslamiyet’in öngördüğü bir toplum modelinin her safhasının, Hz. Peygamber’in sünnetinden hareketle adım adım oluşturulabileceğine dair tespitlerini sıralamaktadır. Sünnetin bağlayıcılığı ve vahyî yönüne yapılan atıflarla da Kur’ân-sünnet birlikteliğinin altı çizilmekte ve Kur’ân’da öngörülen toplum modelinin, sünnete dair uygulamalarla vücut bulduğu belirtilmektedir. Ayrıca sünnetin, Asr-ı Saadet’i yansıtan yönü üzerinde de durularak, Müslüman toplumlar için ideal bir dönem olan Asr-ı Saadet’tteki toplum yapısının hangi dinamikleri taşıdığına dikkat çekilmektedir. Elbette ki buradaki amaç, bu ideal dönemden hareketle sorunsuz bir toplum ve insan karakterinin ortaya çıkmasının ipuçlarını vermektir. Son olarak sünnetin, bizzat bir toplum oluşturduğunun da altını çizen yazar, belki bir toplumsal dönüşümün değil, yeni bir toplum inşa etmenin arka planına dair değerlendirmelerde bulunmaktadır.

Kitabın son bölümünde ise İslami yapılanmada sünnetin dinamikleri konusu işlenmektedir. Bu başlık altında sünnetin, Kur’an’ı yorumlama noktasındaki ayrılıkları ortadan kaldırabilecek bir yapıya sahip olduğuna önemle dikkat çekilmektedir. Ayrıca Kur’an’da bulunmayan hükümler getirmesi de sünnetin, İslamiyet’in temel yapıtaşlarından olduğuna delil olarak gösterilmektedir. Yine sünnetin, ferdi ve toplumu nasıl dönüştürdüğü de bu başlık altında ayrı ayrı ele alınmaktadır. Sünnetin ferdi şekillendirmesi bahsinde ferdin sosyalleşmeyi nasıl sağlayabileceği, İslami bir arka plan çerçevesinde dile getirilmektedir. Başka bir deyişle sünnet, ferdin sosyalleşmesinde bir rehber olarak değerlendirilmektedir. Sünnetin toplumu şekillendirmesi ise aile, devlet, ekonomi, eğitim, sanat gibi toplumsal kurumlar üzerinde getirdiği yeni anlayış çerçevesinde ele alınmaktadır. Ayrıca yine bu başlık altında Hz. Peygamber’in, mevcut toplumsal yapıya ait unsurlar üzerinde hangi surette değişiklikler yaptığı da incelenmekte ve bu noktada, yapılan değişikliklerin benimsetilmesi açısından nasıl bir yöntem takip ettiğine dair de ipuçları verilmektedir.

Sünnetin bağlayıcılığı ve vahyî yönüne yapılan atıflarla da Kur’ân-sünnet birlikteliğinin altı çizilmekte ve Kur’ân’da öngörülen toplum modelinin, sünnete dair uygulamalarla vücut bulduğu belirtilmektedir.

Kitabın sonundaki ek bölümünde ise Hz. Peygamber’in ekonomik öğretileri, çeşitli başlıklar altında sıralanmaktadır. Sonuç bölümünde de çalışmanın genel bir panoraması çizilerek yeni bir toplum inşa edilmesi sürecinde sünnetin ne derece etkin bir rol oynadığı vurgulanmaktadır.

Hayati Yılmaz’ın bu kitabı, her ne kadar Toplumsal Dönüşümde Sünnet başlığını taşısa da içerdiği bilgiler, Hz. Peygamber’in, yeni bir toplum inşa etmedeki rolünü ifade eden tespitleri barındırmaktadır. Ayrıca konunun işlenişi dâhilinde Kur’an ile sünnet birlikteliğine önemle dikkat çekilmesi ve sünneti, Kur’an’ı yaşamanın bir formülü olarak değerlendiren yaklaşım, aslında eserde çerçevesi çizilen toplumsal yapının, bizzat Kur’an tarafından öngörülen İslam toplumuyla örtüştüğünü göstermektedir. Diğer taraftan eser, sünnetin bağlayıcılığı hususunda yapılan tartışmalara da Kur’an ile sünnet birlikteliğini -bir konu dahilinde de olsa- gösteren tespitleri vasıtasıyla veri sunmaktadır.

Sünnetin ferdi şekillendirmesi bahsinde ferdin sosyalleşmeyi nasıl sağlayabileceği, İslami bir arka plan çerçevesinde dile getirilmektedir. Başka bir deyişle sünnet, ferdin sosyalleşmesinde bir rehber olarak değerlendirilmektedir.

Son olarak Toplumsal Dönüşümde Sünnet’in, Kur’an’ın öngördüğü bir toplumsal yapının hayata geçirilmesinde sünnetin nasıl bir fonksiyon üstlendiğini vurgulayan ve bugün için de bu noktada sünnetin sunduğu verilerden nasıl yararlanılabileceğini gösteren dikkate değer bir çalışma olduğunun altını çizmek gerekmektedir.

Kitabın Künyesi:

Adı: Toplumsal Dönüşümde Sünnet

Yazar: Hayati Yılmaz

Yayınevi: Rağbet Yayınları

Yayın Yılı: 2004

Sayfa: 162