Dosyalar
Hz. Peygamber ve Çocuk
 

İslamî Yapılanmada Sîret ve Sünnet

13 Temmuz 2010 Salı Sonpeygamber.info / Kitaplık


 

Eserinin girişinde, İslam toplumunun oluşumunda üç önemli kaynağın bulunduğunu belirten yazar, bu kaynakları şöyle sıralamaktadır: Kur’ân-ı Kerim, Hz. Peygamber’in kişiliği (sîreti) ve Hz. Peygamber’in sünneti.

Yıllardır hadis alanında yaptığı değerli çalışmalarla hadis, sîret ve sünnet konularında bir otorite haline gelen Prof. Dr. İsmail Lütfi Çakan’ın İslâmî Yapılanmada Sîret ve Sünnet adlı eseri, çeşitli zaman dilimlerindeki bilimsel toplantılarda sunulan tebliğlerden oluşmakta. Kitapta yer alan tebliğlerin ortak noktası ise sîret ve sünnet başlıkları altında toplanmış olmalarıdır. İsmail Lütfi Çakan, sîret ve sünnete dair konuları, İslamî bir toplum yapısının ve Müslüman bir bireyin temel dinamiklerini ortaya koyma maksadıyla incelemektedir.

Eserinin girişinde, İslam toplumunun oluşumunda üç önemli kaynağın bulunduğunu belirten yazar, bu kaynakları şöyle sıralamaktadır: Kur’ân-ı Kerim, Hz. Peygamber’in kişiliği (sîreti) ve Hz. Peygamber’in sünneti. Bu kaynakların temelini teşkil eden Kur’ân-ı Kerim’in, bu yeni yapının unsurlarının çerçevesini çizdiğini belirten yazar, Hz. Peygamber’in sîreti ve sünnetinin ise Kur’ân-ı Kerim’deki esasların yaşama uygulanması noktasında bir kılavuzluk rolü üstlendiğini vurgulamaktadır. Bu bağlamda da Kur’ân’ın getirdiği İslamî esasların yaşama geçirilmesinde, Hz. Peygamber’in yaşantısının ve fiilleri ile sözlerinin sahip olduğu fonksiyonu belirtmektedir.

 

İslâmî Yapılanmada Sîret ve Sünnet’teki tebliğler, “sîret” ve “sünnet” şeklindeki iki başlık altında ele alınmaktadır. Sîret başlığındaki ilk makalede Kur’ân-ı Kerim’de Hz. Peygamber konusunu ele alan yazar, hem Kur’ân-ı Kerim’de O’ndan bahseden kısımları incelemekte hem de O’nun yaşantısı ile Kur’ân-ı Kerim’de belirtilen hususlar arasındaki birlikteliğe vurgu yapmaktadır. Daha sonraki makalelerde ise Hz. Peygamber’in çeşitli kişisel özellikleri ayrı ayrı incelenmektedir. Hz. Peygamber’in şefkati, hüznü, sevinci, özlemi, hakları, insanları değerlendirmesi, zor zamanları aşma yöntemleri, kültürel ve diplomatik ilişkileri, son istekleri gibi çeşitli başlıklar üzerinden hem Hz. Peygamber’in yaşantısına dair önemli hususlar okuyucuya sunulmakta hem de Hz. Peygamber’in yaşamına dair bu unsurların pratiğe geçirilmesi noktasında neler yapılabileceği vurgulanmaktadır. Ayrıca bu bölümde Hicret, Veda Hutbesi ve Medine yönetimi sırasındaki tebliğ faaliyetleri gibi İslam tarihi için oldukça önemli olan hususlar da farklı makalelerde dikkat çekici tespitlerle ele alınmaktadır.

İslam kaynaklarının çağdaş yorumlarıyla ortaya çıkan tartışmalarda sünnete biçilen rol de eleştiriye tabi tutulmaktadır. Bu noktada yazarın, sünneti dışlayan ve yalnızca Kur’ân merkezli bir algılamayı benimseyen görüşlere, Kur’ân ile sünnetin birbirinden ayrılamayacak bir bütünlük arz ettiğine dair bir argümanla karşılık verdiği görülmektedir.

Bu bölümün son makalesi ise Hz. Peygamber’e Yönelik Farklı Yaklaşımlar” başlığını taşımakta ve Kur’ân ve sünnet bağlamında tasvip edilmesi mümkün olmayan farklı algılamalara dair eleştirileri içermektedir. Bu noktada İsmail Lütfi Çakan, bu hatalı yaklaşımların temelde, “aşırı kutsayıcı” ve “sınırlamacı/sıradanlaştırıcı” şeklinde ifade edilebilecek iki zıt algıdan türediğine vurgu yapmakta ve bunları, “inkâr” ve “ta’zim” odaklı yaklaşımlar olarak ele alıp eleştirmektedir. Bu hatalı algıların karşısında yazarın önerdiği yaklaşım ise uç fikirlere meyletmeden, Kur’ân-ı Kerim ve Hz. Peygamber’in bizzat kendisinin rehberliğinde O’nu anlamak ve anlatmak şeklinde formüle edilebilir.

Sünnet başlığı altında toplanan tebliğlerin ise ağırlıklı olarak bu alana özgü bilimsel çalışmalara rehberlik edebilecek tarzda tebliğler olduğu görülmektedir. Öncelikle İslamî yapılanmada ve hem bireysel hem de toplumsal gelişmede sünnetin nasıl bir role sahip olduğuna dair görüşler dikkati çekmektedir. Ayrıca sünnetin bütünlüğü ve güncelliği meselelerini ele alan iki tebliğ de bu bölümde yer almaktadır. Yine sünnetin Müslümanların hayatındaki rolünü inceleyen ve yaşanan yozlaşma karşısında sünneti, öne çıkarılması ve tatbik edilmesi gereken bir alternatif olarak sunan tebliğlere de bu bölümde rastlanmaktadır. Giyim-kuşam, örtünme, misafirlik, medeniyet gibi bazı spesifik konuları sünnet merkezinde ele alan tebliğler de bu bölümde dikkati çekmektedir. Son olarak İslam kaynaklarının çağdaş yorumlarıyla ortaya çıkan tartışmalarda sünnete biçilen rol de eleştiriye tabi tutulmaktadır. Bu noktada yazarın, sünneti dışlayan ve yalnızca Kur’ân merkezli bir algılamayı benimseyen görüşlere, Kur’ân ile sünnetin birbirinden ayrılamayacak bir bütünlük arz ettiğine dair bir argümanla karşılık verdiği görülmektedir.

Eser, sünnet ve sîret perspektifinde yapılan bilimsel araştırmalar için de hem teorik hem de pratik olarak yol gösteren ve zengin bir malzeme içeren yapısıyla da eser, bir kaynak kitap olarak değerlendirilmeyi hak etmektedir.

Kitabın sonundaki ek bölümünde ise 1987 yılında, Hz. Peygamber’in doğum yıldönümü dolayısıyla sünnet üzerine yapılmış olan ilmi bir sohbet yer almaktadır. İsmail Lütfi Çakan tarafından yönetilen sohbette M. Yaşar Kandemir, Raşid Küçük, Fahrettin Atar, Mustafa Tahralı, Akif Köten ve A. Rıza Demircan gibi ilahiyat alanında yaptıkları önemli çalışmalarla dikkat çeken akademisyenlerin görüşleri, karşılıklı bir şekilde işlenmektedir. Bu önemli isimlerin sünnet üzerindeki fikir alışverişi şeklinde değerlendirilebilecek bu yazı, yetkin isimler tarafından tartışılan farklı fikirlerin de okuyucunun zihninde daha berrak bir şekilde yer etmesine kapı aralamaktadır.

Prof. Dr. İsmail Lütfi Çakan’ın sünnet ve sîret alanındaki önemli değerlendirmelerinin yer aldığı İslâmî Yapılanmada Sîret ve Sünnet, gerek içerdiği bilgiler gerekse de ele aldığı konuların uzman bir bakış açısıyla ve günlük yaşamda da uygulanabilecek bir tarzda sunulmasıyla dikkat çeken bir kitap görünümündedir. Eser, İsmail Lütfi Çakan’ın ufuk açıcı yorum ve değerlendirmelerini içermesi bakımından da önem arz etmektedir. Ayrıca sünnet ve sîret perspektifinde yapılan bilimsel araştırmalar için de hem teorik hem de pratik olarak yol gösteren ve zengin bir malzeme içeren yapısıyla da eser, bir kaynak kitap olarak değerlendirilmeyi hak etmektedir.

Kitabın Künyesi:

Adı: İslâmî Yapılanmada Sîret ve Sünnet

Yazar: Prof. Dr. İsmail Lütfi Çakan

Yayınevi: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları

Yayın Yılı: 2010

Sayfa: 382